گیربکس (Gearbox) یک قطعه کلیدی در خودروها است که انتقال نیرو و سرعت بین موتور و چرخ‌های خودرو را تنظیم می‌کند. محتوای حرفه‌ای سئو بیس درباره گیربکس ممکن است شامل توضیح نقش و اهمیت گیربکس در عملکرد خودرو، انواع گیربکس، علائم و نشانه‌های مشکلات، راهنمای نگهداری و تعمیر، و البته کلید‌واژه‌های استراتژیک برای بهبود دسترسی سئو باشد.

جعبه دنده یا گیربکس، مجموعه‌ای از چرخ‌دنده‌ها و بدنه است که در خودروها استفاده می‌شود. این سیستم به وسیلهٔ انتقال انرژی از منبع قدرت دوار به منبع دیگر کمک می‌کند، کارکرد صحیح و کارآمد خودرو را تضمین می‌کند. در زیر روابط پیچیده توربین ها، موتورهای خودرو و ماشین‌آلات سنگین جاسازی شده و حرکت را از یک نقطۀ به نقطۀ دیگر منتقل می‌کنند.

 

وظیفه گیربکس چیست

وظیفه گیربکس در خودروها و دیگر ماشین‌آلات، تنظیم سرعت و انتقال نیرو به صورت مناسب بین موتور و چرخ‌هاست. این قطعه باعث کاهش سرعت دوران موتور برای افزایش عزم گشتاور و تطبیق نیرو به شرایط مختلف رانندگی می‌شود. مسئولیت اصلی گیربکس خودرو، تنظیم سرعت و گشتاور مورد نیاز برای شرایط مختلف رانندگی است. جعبه‌دنده دستی در خودروهای قدیمی به کار می‌رفته و راننده با دقت باید دینامو موتور رو نگاه داشته و با استفاده از کلاچ و دسته دنده، تغییرات دنده رو اعمال می‌کرده. 

گیربکس یکی از بخش‌های حیاتی خودرو محسوب می‌شود که در سطح اهمیت و تعمیرات، به اندازه موتور و سیستم تولید نیرو قرار دارد. نگهداری صحیح و تعمیرات منظم آن نیاز به مهارت و دقت بالایی دارد. بهتر است این بخش پرکاربرد را با جزئیات مورد بررسی قرار داده و نحوه عملکرد و انواع آن را شرح داد.

 

 

 

انواع گیربکس

گیربکس‌ها بر اساس نوع سیستم ترمز و روش عملکرد، به دو گروه تقسیم می‌شوند: 1. گیربکس خودکار (اتوماتیک) 2. گیربکس دستی (دنده‌ای)

 

گیربکس دستی

گیربکس دستی، یا گیربکس دنده‌ای، سیستمی است که توسط راننده بصورت دستی کنترل می‌شود. این نوع گیربکس با استفاده از دنده‌های مختلف، انتقال نیرو را از موتور به چرخ‌ها تنظیم می‌کند. هر دنده در این سیستم باعث تغییر نسبت تراکم بین موتور و چرخ‌ها شده و برای شتابدهی، سرعت بالا رفتن و کارآمدتر کردن عملکرد خودرو تأثیرگذار است. از جمله مزایای گیربکس دستی، قابلیت کنترل بالاتر راننده بر نحوه استفاده از فاصله زمانی بین دنده ها و حفظ حس محرک در راننده به منظور بهینه سازی عملکرد خودرو است.

محصول مرتبط فروشگاه کارتل سرویس: روغن گیربکس دستی

 

انواع دسته در گیربکس دستی

در گیربکس دنده‌ای، انواع دنده‌ها شامل دنده پیشرو (فوروارد)، دنده عقب (ریورس) و دنده نوترال است که هر کدام وظایف مخصوص خود را در انتقال نیرو و سرعت در خودروها ایفا می‌کنند.

 

نحوه کار گیربکس دستی

گیربکس دستی، با استفاده از دنده‌های مختلف، توانایی کنترل نیرو و سرعت انتقالی بین موتور و چرخ‌ها را فراهم می‌کند. با تغییر دنده، نسبت دوران موتور به دوران چرخ‌ها تغییر کرده و این امکان را به راننده می‌دهد که در هر لحظه، نیرو و سرعت مناسب را برای شروع حرکت یا حفظ سرعت خودرو انتخاب کند. عمل کاربردی این گیربکس شامل شروع حرکت، تسهیل در صعود و نزول تپه‌ها، افزایش سرعت در خطوط صاف و کاهش سرعت در مناطق پرترافیک است.

 

گیربکس اتومات

گیربکس اتوماتیک یک نوع گیربکس خودرو است که بدون نیاز به دخالت دستی راننده، به طور خودکار دنده ها را تغییر می‌دهد. این نوع گیربکس برای سهولت و راحتی در رانندگی طراحی شده است و به صورت اتوماتیک تنظیم مقادیر سرعت و گشتاور برای شرایط مختلف رانندگی انجام می‌دهد.

گیربکس اتوماتیک دارای سه قسمت اصلی است: تورک کانورتر (Torque Converter)، برقی و مهره‌ای. تورک کانورتر یک بخش کلیدی است که انتقال نیرو را فراهم می‌کند. گیربکس اتوماتیک به‌طور خودکار سرعت خودرو را تنظیم می‌کند و بین دنده‌ها به طور خودکار تغییر می‌دهد. این نوع گیربکس به راننده اجازه می‌دهد تا بدون استفاده از کلاج یا دسته دنده هم رانندگی کند. گیربکس اتوماتیک با استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی و سنسورهای داخلی به‌طور خودکار تصمیمات تغییر دنده را اتخاذ می‌کند، بدون نیاز به دخالت راننده. این فن آوری باعث بهبود عملکرد، کارایی و نرمی در تغییر دنده‌ها می‌شود.

 

نحوه کارگیربکس اتوماتیک

گیربکس اتوماتیک با استفاده از یک مغز کامپیوتری و سنسورهای داخلی مانند سرعت خودرو، فشار بر ترمز و چرخش موتور، تصمیمات لازم برای تعویض دنده را اتخاذ می‌کند. این سامانه هوش مصنوعی درست زمان تغییر دنده را شناسایی کرده و عمل تغییر آن را به صورت خودکار اجرا می‌کند، بدون نیاز به دخالت دستی راننده.

قرار دادن گیربکس اتوماتیک در خودرو، مانع آهستگی حرکت اولیه و صدای بالای موتور در سرعت‌های بالا می‌شود. با حذف نیاز به تغییر دنده توسط راننده، همچنین از طریق استفاده از هوش مصنوعی و سنسورها، جایگزین شده است. به این ترتیب، چرخش‌ها و فشار بخارش شافت‌ها با دقت بسیار بالا کنترل می‌گردد که منجر به عملکرد بهینه خودرو می‌شود.

محصول مرتبط فروشگاه کارتل سرویس: روغن گیربکس اتوماتیک

 

راندمان گیربکس

گیربکس اتوماتیک باعث افزایش راندمان و کارآیی خودرو می‌شود، زیرا هوش مصنوعی و سنسورها به صورت دقیق تغییرات دنده را کنترل می‌کنند، در نتیجه بهینه‌سازی مصرف سوخت و عملکرد خودرو را بهبود می‌بخشند. در گیربکس دنده‌ای، دنده‌ها با قفل شدن روی شفت خروجی یا با حرکت از طریق کشویی و ماهک درگیر یا آزاد شده و ضریب دنده تغییر می‌کند. اما در گیربکس اتوماتیک، دنده‌ها همواره در حالت درگیر هستند و تغییرات در ضرایب دنده به صورت خودکار اتفاق می‌افتد.

 

قطعات جعبه دنده

اجزا و قطعات اصلی یک جعبه دنده شامل شفت‌ها، دنده‌ها، بلبرینگ‌ها، و کلاچ‌ها است که با همکاری دقیق این قطعات، انتقال نیرو و تحول سرعت را فراهم می‌کند.

 

پوسته گیربکس

پوسته گیربکس به عنوان یک پوشش محافظ بر روی واحد گیربکس نصب می‌شود تا قطعات داخلی گیربکس را در برابر آلودگی، خرابی و شرایط محیطی حفاظت کند.

 

شافت ورودی با محور کلاچ

شافت ورودی یا محور کلاچ قسمتی از گیربکس است که به آن قطعه‌ای مانند کلاچ یا دنده وصل شده و حرکت و انتقال نیرو را به سایر اجزای گیربکس فراهم می‌کند.

 

شافت واسط یا محور ریز

شافت واسط یا محور زیر (Countershaft) بخشی از سیستم انتقال نیرو در جعبه دنده است که توانایی انتقال نیرو بین شافت ورودی و شافت خروجی را دارد. این شافت دارای دنده‌های مخصوص به منظور تغییر سرعت و گشتاور است.

 

 

شافت خروجی یا محور اصلی

شافت خروجی یا محور اصلی (Mainshaft) در جعبه دنده، به عنوان شافت اصلی که نیرو و حرکت را به سایر بخش‌ها منتقل می‌کند، عمل می‌کند. این شافت به دنده‌های مختلف برای تغییر سرعت دنده‌بکس و انتقال نیرو به چرخ‌ها متصل است.

 

بلبرینگ‌ها یا یاتاقان‌ها (Bearings) در جعبه دنده، برای حرکت صاف و بدون اصطکاک بین اجزای مختلف مانند شافت‌ها استفاده می‌شوند. این قطعات کمک می‌کنند تا شافت‌ها و قطعات دیگر به روانی و با کارایی مناسب در جعبه دنده حرکت کنند.

 

دسته دنده

دسته دنده یا شفت دنده به قسمتی از گیربکس یا جعبه دنده اطلاق می‌شود که با حرکت آن، دنده‌های مختلف جهت تغییر سرعت در خودرو تغییر کرده و تأثیری بر سرعت و قدرت خودرو می‌گذارد.

 

میل ماهک

میل ماهک یا اصطکاکی، قسمتی از مکانیزم خودرو است که باعث انتقال حرکت بین دو قطعه در تماس مستقیم است. وظیفهٔ آن انتقال نیرو و گشتاور بین سطوح در تماس مستقیم است.

 

ماهک

ماهک، یک قسمت از دستگاه خروجی یا اصطکاکی گیربکس خودرو است که نقش اصلی در انتقال نیرو و حرکت از موتور به چرخ‌های پیشرانه را دارد.

 

کشویی دنده

کشویی دنده یا شستنج دنده، بخشی از مکانیزم دنده‌های خودرو است که در تغییر دنده‌ها به کار می‌رود و نقش مهمی در انتقال نیرو و حرکت در خودرو دارد.

 

دنده برنجی

دنده برنجی یا پینیون، یک نوع دنده است که با نوار دنده اصلی (سپر) در تماس قرار می‌گیرد و به کمک آن انتقال حرکت و نیرو را فراهم می‌آورد.

 

کاسه نمد

کاسه نمد یا عایق نشت، یک قطعه از جنس نمد یا مواد دیگر است که برای جلوگیری از نفوذ آب، روغن، گاز و سایر مایعات به دور اتصالات مختلف در خودرو استفاده می‌شود.

 

پمپ گیربکس

پمپ گیربکس، قطعه ای است که در گیربکس خودرو نصب شده و مسئولیت انتقال روغن جهت سرریز و سرد کردن آن را بر عهده دارد.

 

کنترل ولو

کنترل ولو یا ساعت گیربکس، قطعه‌ای است که وظیفه کنترل جریان روغن در گیربکس خودرو را بر عهده دارد.

 

سایر مقالات مرتبط

زمان تعویض روغن گیربکس اتوماتیک

مکمل بنزین چیست